Sookjai วันหยุด ชวนเที่ยวอยุธยาแบบเข้าใจในประวัติศาสตร์ความเป็นมาของมรดกไทย เป็นคู่มือท่องเที่ยวโบราณสถานแบบออนไลน์ เดินเที่ยวอยู่ในวัดพระรามก็เปิดอ่านได้ทันทีจากโทรศัพท์มือถือของท่าน

📸 มาถึงวัดพระรามแล้ว อาจจะแอคชั่นถ่ายรูปกับปรางค์องค์ใหญ่ (ปรางค์ประธาน) ก่อนจะสวมชุดไทยให้ได้ภาพถ่ายสไตล์ย้อนยุคๆ เดิมวัดพระรามอาจจะมีคูน้ำล้อมรอบก็ได้ ปัจจุบันเหลือบ่อน้ำรูปตัวแอลกลับด้านตรงข้างทางเข้าวัด บ่อน้ำแบบนี้เป็นฉากหลังสำหรับการถ่ายภาพวัดเก่าแก่โบราณ ทำให้ได้ภาพถ่ายสวยๆ เสมอ

รูปทรงสันนิษฐานวัดพระราม ภาพจากเอกสาร วัดพระราม เว็บไซต์อุทยานประวัติศาสตร์เสมือนจริง กรมศิลปากร

แรกสร้างวัดพระรามในสมัยพระเจ้าอู่ทอง หรือ พระราเมศวร (กษัตริย์พระองค์แรก และพระองค์ที่ 2 ของ ราชวงศ์อู่ทอง ตามลำดับ ชื่อพระราเมศวรเป็นชื่อตำแหน่งใช้กับพระราชโอรสของกษัตริย์ ในช่วงอยุธยาตอนต้น พระราเมศวรครองราชย์ 2 ครั้งในพระนามเดียวกันนี้) หรือ วัดพระรามอาจสร้างขึ้นในสมัยพระบรมไตรโลกนาถ (ราชวงศ์สุพรรณภูมิ) เป็นเรื่องบันทึกไม่ตรงกันในพงศาวดารแต่ละฉบับ รวมถึงการตีความของนักวิชาการด้านประวัติศาสตร์แต่ละท่าน

อย่างไรก็ตาม เชื่อว่าวัดพระรามถูกสถาปนาขึ้นบนสถานที่ถวายพระเพลิงศพพระเจ้าอู่ทอง และพระราเมศวรโปรดฯ ให้สร้างวัดพระรามขึ้นเพื่ออุทิศเป็นพระราชกุศลแด่พระราชบิดา ด้วยพื้นที่สร้างวัดอยู่ในแถบบึงพระราม (แผนที่สมัยรัชกาลที่ 5 เรียกบึงชีขัน คนอยุธยาเรียกหนองโสนนะครับ) จึงเป็นหนึ่งในกลุ่มวัดสำคัญใจกลางกรุงศรีอยุธยา

วัดพระรามก่อนการบูรณะ ภาพจากเอกสาร วัดพระราม เว็บไซต์อุทยานประวัติศาสตร์เสมือนจริง กรมศิลปากร

แผนผังวัดพระรามเป็นเช่นเดียวกับวัดอื่นๆ ในสมัยกรุงศรีอยุธยาตอนต้นนี่เอง เพียงแต่การเข้าชมวัดพระรามในปัจจุบัน ใช้ทางเข้าด้านทิศตะวันตก (ซึ่งเป็นด้านหลังของวัด แต่นักวิชาการบางท่านมีข้อสันนิษฐานว่า ในช่วงปลายกรุงศรีอยุธยา อาจมีการหันหน้าวัดพระรามเข้าสู่พระราชวังหลวงทางทิศตะวันตก จึงกลายเป็นด้านหน้าของวัดนั่นเอง) เมื่อเข้าชมจากทิศตะวันตกจึงพบฐานพระอุโบสถ มีฉากหลังเป็นปรางค์ประธาน และเจดีย์ 4 องค์บนฐาน เดียว

ปรางค์ประธาน วัดพระราม เป็นเช่นเดียวกับพระปรางค์วัดราชบูรณะ มีปรางค์เล็ก (ปีกปรางค์) ประดับเหนือใต้คล้ายผังปรางค์สามองค์ อาจมีต้นแบบจากพระปรางค์วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดลพบุรี ส่วนยอดอาจบูรณะในสมัยอยุธยาตอนปลายก็ได้ ประดับ 4 มุมฐานไพทีด้วยเจดีย์ทรงปราสาทยอดแบบสุโขทัย-อยุธยา มีซุ้มจระนำประดับปูนปั้นพระพุทธรูปปางลีลาแบบสุโขทัย ทั้งพระอุโบสถและวิหารหลวงเชื่อมต่อระเบียงคด น่าสังเกตว่าวิหารราย เจดีย์ราย ถูกสร้างอย่างอิสระ ไม่คำนึงถึงสมมาตรต่อแผนผังโดยรวมของวัดพระราม

ลักษณะเด่นของงานจิตรกรรมภายในคูหาพระปรางค์ วัดพระราม วาดเป็นภาพอดีตพุทธเช่นเดียวกับงานจิตรกรรมสมัยอยุธยาตอนต้นอื่นๆ ผิดแต่มีลวดลายกรอบสามเหลี่ยมคล้ายลวดลายจีนเรียกว่า หรูอี้ เป็นที่นิยมในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ อาจหมายถึงพระราชนิยมของพระองค์ท่าน แต่ปัจจุบันไม่สามารถขึ้นไปยังคูหาพระปรางค์ได้ครับ

วัดพระรามได้รับการบูรณะครั้งใหญ่ ใช้เวลาในการก่อสร้างนานถึง 1 ปี ในสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ

หลังเสียกรุงศรีอุยธยาครั้งที่ 2 มีผู้เข้าไปบวช แต่กลับอาศัยวัดพระรามเป็นที่ซ่องสุมกำลัง หวังตั้งตนเป็นใหญ่ แต่ถูกพระเจ้าตากสินปราบลงได้ วัดพระรามถูกทิ้งร้างจนกรมศิลปากรเข้าบูรณะเมื่อ พ.ศ. 2499 จนถึงปัจจุบัน